Tiền hoa hồng có phải tiền lương không? Giải thích chi tiết

Tiền hoa hồng và tiền lương là hai hình thức trả lương phổ biến, nhưng lại có cách thức hoạt động hoàn toàn khác nhau. Trong khi tiền lương ổn định và cố định, tiền hoa hồng lại biến động theo hiệu quả công việc, đặc biệt là trong các lĩnh vực bán hàng và tiếp thị.  

Sự khác biệt này không chỉ ảnh hưởng đến cách bạn nhận tiền, mà còn quyết định cách bạn làm việc và tối ưu hóa thu nhập. Cùng Home Credit tìm hiểu sâu hơn về sự khác biệt này, giúp bạn nắm bắt rõ hơn về hình thức tiền hoa hồng nhé! 

Bài viết liên quan: 

• Tiền là gì? Tổng quan và mối quan hệ giữa tiền và hạnh phúc 
• Thay đổi cuộc sống với 8 cách tiết kiệm tiền của người Nhật 
• Nên mua vàng miếng hay vàng nhẫn? Giải thích chi tiết từ A-Z 

Tiền hoa hồng và tiền lương đều là nguồn thu nhập trong công việc, nhưng lại có những khác biệt 

1. Tiền hoa hồng là gì? 

Tiền hoa hồng là khoản thù lao mà người uỷ thác (thường là chủ thể cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ) trả cho người trung gian (đại lý hoặc môi giới) dựa trên các dịch vụ đã thực hiện. Mức hoa hồng được tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị giao dịch. Ví dụ: 

• Trong ngành bảo hiểm: Đại lý bảo hiểm sẽ nhận hoa hồng từ công ty bảo hiểm khi khách hàng mua hợp đồng bảo hiểm thông qua họ. Mức hoa hồng có thể dao động từ 10% - 30%, tùy theo loại bảo hiểm và giá trị hợp đồng. 
• Trong lĩnh vực bất động sản: Các môi giới bất động sản nhận hoa hồng khi họ thành công trong việc bán nhà đất. Mức hoa hồng thường được tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị giao dịch thường là 1% - 3%. 
• Trong ngành du lịch: Các đại lý du lịch nhận hoa hồng khi họ bán tour du lịch, vé máy bay hoặc dịch vụ khách sạn cho khách hàng. Mức hoa hồng có thể dao động từ 5%-20%, tùy thuộc vào các thỏa thuận với công ty du lịch. 

Tiền hoa hồng là khoản thù lao mà người uỷ thác trả cho người trung gian dựa trên các dịch vụ đã thực hiện 

2. Tiền hoa hồng có phải là tiền lương không? 

Hiểu rõ quy định pháp luật về tiền lương sẽ giúp bạn xác định liệu tiền hoa hồng có thể được coi là tiền lương hay không và trong những trường hợp nào nó được tính vào thu nhập chính thức. 

2.1. Quy định của pháp luật về tiền lương 

Theo Điều 90 của Bộ luật Lao động 2019, tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận. Tiền lương bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, các phụ cấp lương và những khoản bổ sung khác. 

Mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu và phải bảo đảm sự bình đẳng trong việc trả lương cho người lao động thực hiện công việc có giá trị như nhau, không phân biệt giới tính. 

Bên cạnh đó, tiền công cũng là một khoản trả cho người lao động, tuy nhiên nó chủ yếu được tính dựa trên số giờ làm việc hoặc sản phẩm hoàn thành. Tiền công và tiền lương là hai khái niệm gần nhau, nhưng có sự khác biệt rõ ràng về hình thức và căn cứ tính toán, tùy thuộc vào thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động. 

Tiền lương là tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận 

2.2. Mối quan hệ giữa tiền hoa hồng và tiền lương 

Tiền hoa hồng là khoản thù lao mà người lao động nhận được khi thực hiện công việc theo sự thỏa thuận giữa hai bên. Tương tự như tiền lương và tiền công, khoản thu nhập này được trả dựa trên nhiệm vụ đã hoàn thành. 

Tiền hoa hồng là thu nhập trực tiếp liên quan đến công việc mà người lao động thực hiện. Vì vậy, khoản thu này có thể được coi là một hình thức của tiền lương, là tiền công của người lao động. 

Tiền hoa hồng được trả dựa trên những công việc, nhiệm vụ đã hoàn thành 

3. Tiền hoa hồng có phải chịu thuế thu nhập cá nhân không? 

Thu nhập chịu thuế cá nhân bao gồm các khoản thu từ tiền lương, tiền công và các khoản thù lao nhận được từ nhiều hình thức khác nhau. Theo đó, tiền hoa hồng môi giới được liệt kê là một khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân. 

Cụ thể, khoản thu nhập từ tiền hoa hồng môi giới, cùng với các khoản thu nhập khác như tiền tham gia các dự án nghiên cứu khoa học, nhuận bút hay tiền dịch vụ quảng cáo, đều thuộc diện phải chịu thuế thu nhập cá nhân theo quy định của pháp luật. 

Thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công được tính dựa trên thu nhập tính thuế và thuế suất tương ứng. Theo đó, thu nhập tính thuế được xác định bằng tổng thu nhập chịu thuế trừ đi các khoản giảm trừ theo quy định, sau đó nhân với thuế suất tương ứng cho từng bậc thu nhập. 

>>> Xem thêm: Thuế TNCN là gì? Cách tính thuế thu nhập cá nhân mới nhất 2025 

Tiền hoa hồng môi giới được liệt kê là một khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân 

4. Cách tính tiền hoa hồng cho nhân viên 

Các công ty thường sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để tính tiền hoa hồng nhằm khuyến khích nhân viên đạt được mục tiêu kinh doanh. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến, kèm theo ví dụ minh họa. 

4.1 Tính tiền hoa hồng cộng với lương cơ bản 

Phương pháp lương cơ bản cộng hoa hồng kết hợp giữa một mức lương cố định và một khoản hoa hồng tính theo kết quả kinh doanh. Cách này giúp nhân viên có một nguồn thu nhập ổn định và khuyến khích họ đạt được kết quả bán hàng cao hơn. 

Công thức tính tổng thu nhập:  

Ví dụ: Nhân viên A làm việc tại công ty B, có lương cơ bản là 10.000.000 VNĐ và nhận hoa hồng 3% trên tổng doanh thu bán hàng. Trong tháng 12, nhân viên A đạt doanh thu 150.000.000 VNĐ. 

• Tổng hoa hồng = 150.000.000 x 3% = 4.500.000 VNĐ 
• Tổng thu nhập = 10.000.000 + 4.500.000 = 14.500.000 VNĐ 

4.2 Tính tiền hoa hồng trực tiếp và không kèm lương cơ bản 

Trong mô hình này, nhân viên không nhận lương cố định mà chỉ nhận hoa hồng dựa trên doanh thu bán hàng mà họ tạo ra. Đây là phương pháp phổ biến đối với những người làm việc tự do hoặc cộng tác viên. 

Công thức tính tiền hoa hồng: 

Ví dụ: Cộng tác viên E bán quần áo online cho thương hiệu X với tỷ lệ hoa hồng là 8% trên tổng doanh thu. Trong tháng, E bán được 30.000.000 VNĐ tiền hàng. Do không có lương cơ bản, tổng thu nhập của E là số tiền hoa hồng trong tháng là 30.000.000 x 8% = 2.400.000 VNĐ. 

Công thức tính tiền hoa hồng trực tiếp và không kèm lương cơ bản là doanh thu bán hàng nhân tỷ lệ hoa hồng 

4.3 Tính tiền hoa hồng thặng dư 

Hoa hồng thặng dư là một phương pháp tính hoa hồng dựa trên doanh thu vượt mục tiêu. Phương pháp này thường áp dụng trong những ngành cạnh tranh cao, như bảo hiểm hoặc bất động sản. 

Công thức tính tiền hoa hồng thặng dư: 

Ví dụ: Nhân viên F làm việc tại công ty bảo hiểm, được giao doanh thu mục tiêu 500.000.000 VNĐ trong quý. Tỷ lệ hoa hồng cơ bản là 3%, và hoa hồng thặng dư là 5% nếu vượt mục tiêu. Trong quý, nhân viên F đạt doanh thu 600.000.000 VNĐ. 

Cách tính: 

• Doanh thu cơ bản = 500.000.000 x 3% = 15.000.000 VNĐ 
• Doanh thu thặng dư = 600.000.000 – 500.000.000 = 100.000.000 VNĐ 
• Hoa hồng thặng dư = 100.000.000 x 5% = 5.000.000 VNĐ 
• Tổng hoa hồng = 15.000.000 + 5.000.000 = 20.000.000 VNĐ 

Hoa hồng thặng dư là một phương pháp tính hoa hồng dựa trên doanh thu vượt mục tiêu 

4.4 Tính tiền hoa hồng theo doanh thu 

Hoa hồng theo doanh thu là một phương pháp phổ biến, đặc biệt trong ngành bán hàng, khi tỷ lệ hoa hồng được tính trên tổng doanh thu của nhân viên. 

Công thức tính tiền hoa hồng theo doanh thu: 

Ví dụ: Nhân viên G làm việc tại showroom xe máy và nhận hoa hồng 2,5% trên tổng doanh thu bán xe. Trong tháng, G bán được 2 xe tay ga Yamaha với tổng doanh thu là 160.000.000 VNĐ. 

Hoa hồng theo doanh thu là một phương pháp tỷ lệ hoa hồng được tính trên tổng doanh thu của nhân viên 

4.5 Tính tiền hoa hồng theo cấp doanh thu 

Hoa hồng theo cấp doanh thu phân chia doanh thu thành các mức khác nhau và mỗi mức sẽ có tỷ lệ hoa hồng riêng, giúp khuyến khích nhân viên tăng cường doanh thu. 

Ví dụ: Nhân viên H bán hàng trong công ty thực phẩm, với chính sách hoa hồng theo bậc doanh thu như sau: 

Trong tháng, H đạt doanh thu 120.000.000 VNĐ. 

• Doanh thu dưới 50.000.000 = 50.000.000 x 2% = 1.000.000 VNĐ 
• Doanh thu từ 50.000.001 đến 100.000.000 = 50.000.000 x 3% = 1.500.000 VNĐ 
• Doanh thu trên 100.000.000 = 20.000.000 x 5% = 1.000.000 VNĐ 
• Tổng hoa hồng = 1.000.000 + 1.500.000 + 1.000.000 = 3.500.000 VNĐ 

Hoa hồng theo cấp doanh thu phân chia doanh thu thành các mức và mỗi mức sẽ có tỷ lệ hoa hồng riêng 

4.6 Tính tiền hoa hồng theo khu vực 

Hoa hồng theo khu vực được áp dụng khi nhân viên bán hàng phụ trách các khu vực địa lý khác nhau. Mỗi khu vực sẽ có một tỷ lệ hoa hồng riêng. 

Ví dụ: Công ty K có các khu vực miền Bắc, miền Trung và miền Nam với tỷ lệ hoa hồng là: 

• Miền Bắc: 4% doanh thu 
• Miền Trung: 6% doanh thu 
• Miền Nam: 5% doanh thu 

Trong tháng, nhân viên của công ty K đạt được doanh thu từ ba khu vực: 

• Miền Bắc: 200.000.000 VNĐ 
• Miền Trung: 150.000.000 VNĐ 
• Miền Nam: 250.000.000 VNĐ 

Vậy tiền hoa hồng của các nhân viên ở mỗi miền là: 

• Hoa hồng miền Bắc = 200.000.000 x 4% = 8.000.000 VNĐ 
• Hoa hồng miền Trung = 150.000.000 x 6% = 9.000.000 VNĐ 
• Hoa hồng miền Nam = 250.000.000 x 5% = 12.500.000 VNĐ 

Hoa hồng theo khu vực được áp dụng khi nhân viên bán hàng phụ trách các khu vực địa lý khác nhau 

5. Lưu ý cho người lao động về tiền hoa hồng 

Việc nắm vững các thông tin liên quan đến hợp đồng lao động, quy định thuế và chính sách hoa hồng của công ty sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro không đáng có và đảm bảo quyền lợi trong suốt quá trình làm việc.  

Dưới đây là những lưu ý cụ thể mà bạn cần chú ý để quản lý thu nhập từ tiền hoa hồng một cách hiệu quả và hợp pháp: 

5.1 Hiểu rõ về hợp đồng lao động và các khoản thu nhập 

Hợp đồng lao động không chỉ là tài liệu pháp lý mà còn là căn cứ chính để đảm bảo quyền lợi của người lao động, đặc biệt với các khoản thu nhập như tiền hoa hồng. Việc hiểu rõ các điều khoản liên quan sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro hoặc hiểu lầm không đáng có. 

• Đọc kỹ hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận cộng tác, đặc biệt là các điều khoản liên quan đến tiền hoa hồng. 
• Xác định rõ tỷ lệ hoa hồng, phương pháp tính toán, thời gian thanh toán và các điều kiện kèm theo. 
• Kiểm tra xem tiền hoa hồng có được ghi nhận là một phần thu nhập chính thức để tính các quyền lợi như bảo hiểm xã hội hay không. 

Để đảm bảo quyền lợi, bạn nên đọc kỹ hợp đồng lao động liên quan đến tiền hoa hồng 

5.2 Tuân thủ quy định pháp luật về thuế thu nhập cá nhân 

Việc tuân thủ các quy định về thuế thu nhập cá nhân không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn giúp bạn tránh được các rủi ro tài chính trong tương lai. Tiền hoa hồng thường là khoản thu nhập chịu thuế, do đó bạn cần nắm rõ các quy định liên quan. 

• Tiền hoa hồng thường được tính vào thu nhập chịu thuế, vì vậy người lao động cần nắm rõ các quy định về thuế thu nhập cá nhân. 
• Yêu cầu công ty cung cấp bảng kê thu nhập hoặc biên lai khấu trừ thuế nếu tiền hoa hồng đã bị trừ trực tiếp. 
• Đảm bảo kê khai đầy đủ thu nhập để tránh rủi ro pháp lý hoặc bị xử phạt khi cơ quan thuế kiểm tra. 

Tiền hoa hồng thường là khoản thu nhập chịu thuế, do đó bạn cần nắm rõ các quy định liên quan 

5.3 Tìm hiểu kỹ về chính sách hoa hồng của công ty 

Mỗi công ty sẽ có một chính sách hoa hồng khác nhau, và việc nắm rõ các chính sách này giúp người lao động đánh giá được mức thu nhập tiềm năng cũng như tránh các hiểu lầm trong quá trình làm việc. 

Yêu cầu công ty cung cấp tài liệu hoặc giải thích rõ về chính sách hoa hồng, bao gồm: 

• Các mức doanh thu và tỷ lệ hoa hồng tương ứng 
• Quy định về hoa hồng thặng dư hoặc thưởng nếu vượt mục tiêu 
• Các trường hợp không được nhận hoa hồng, ví dụ như khách hàng trả hàng hoặc hủy hợp đồng. 
• So sánh chính sách hoa hồng của công ty với mặt bằng chung của thị trường để đánh giá tính cạnh tranh. 

So sánh chính sách hoa hồng của công ty với mặt bằng chung của thị trường để đánh giá tính cạnh tranh 

Tóm lại, tiền hoa hồng là một khoản thu nhập đặc thù với cách tính và nguyên tắc chi trả khác biệt so với tiền lương. Việc hiểu rõ bản chất và cách tính toán tiền hoa hồng sẽ giúp bạn nắm bắt tốt hơn các cơ hội thu nhập cũng như bảo vệ quyền lợi của mình trong công việc.  

Ngoài ra, bạn có thể đọc thêm các thông tin tài chính hay và bổ ích hơn tại Cẩm nang tài chính số Toàn diện của Home Credit. 

-------  

Home Credit - Tài chính số toàn diện   

Home Credit, tập đoàn toàn chính tiêu dùng toàn cầu, tiên phong gia nhập thị trường Việt Nam năm 2008 và hiện là một trong những công ty tài chính số hàng đầu, với khoảng 6000 nhân viên đã và đang phục vụ 16 triệu khách hàng trên cả nước.   

Tìm hiểu thêm các sản phẩm nhà Home Credit:   

• Vay tiền mặt   
• Thẻ tín dụng  
• Vay trả góp xe máy   
• Vay trả góp điện tử, điện máy   
• Mua trước trả sau - Home PayLater   
• Sản phẩm bảo hiểm   

Hoặc liên hệ với chúng tôi qua:   

• Fanpage: https://www.facebook.com/homecreditvn   
• Trung tâm Dịch vụ Khách hàng: Tầng G, Tòa nhà Phụ Nữ, số 20 Nguyễn Đăng Giai, Phường Thảo Điền, Thành phố Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh  

Hotline tư vấn: 

• Sản phẩm Vay tiền mặt: 1800 6860 
• Sản phẩm thẻ và Home PayLater: 1900 633 999 
• Sản phẩm khác: 1900 633 633