FDI là gì? Đặc điểm và các hình thức đầu tư nước ngoài 2025

FDI là gì và hình thức này có vai trò như thế nào trong nền kinh tế là những câu hỏi nhận được nhiều sự quan tâm khi nhắc đến các vấn đề về đầu tư. Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh thu hút nguồn vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, việc hiểu rõ các hình thức, đặc điểm và cơ hội từ FDI sẽ giúp quốc gia tối ưu hóa lợi ích từ dòng vốn này trong tương lai.  

Cùng Home Credit tìm hiểu rõ hơn về FDI và cách tận dụng cơ hội đầu tư tại Việt Nam trong bài viết sau! 

Bài viết liên quan: 

• GDP là gì? Cách tính, ý nghĩa và ảnh hưởng đến nền kinh tế 
• Fintech là gì? Cách hoạt động và 4 hình thức fintech phổ biến 2025 
• Chính sách tiền tệ là gì? Mục tiêu, phân loại, vai trò và tác động 

FDI đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy hội nhập quốc tế 

1. Đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI là gì? 

1.1 Định nghĩa FDI 

FDI là từ viết tắt của Foreign Direct Investment, tạm dịch là hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài. Theo đó, hiểu đơn giản, FDI là hình thức đầu tư giữa các doanh nghiệp nước ngoài với một quốc gia.  

Với hình thức này, các nhà đầu tư sẽ tiến hành xây dựng cơ sở hạ tầng, mở doanh nghiệp, mua cổ phần và có quyền kiểm soát, quản lý doanh nghiệp tại quốc gia hút đầu tư đó. 

Ví dụ về FDI ở Việt Nam: Hàn Quốc mở nhà máy sản xuất điện thoại Samsung ở Bắc Ninh, Nhật Bản mở nhà máy sản xuất ô tô Toyota Hưng Yên hay Thụy Sĩ mở nhà máy sản xuất cà phê, thực phẩm tại Đồng Nai. 

1.2 Bản chất của FDI: Sự hợp tác giữa nhà đầu tư và quốc gia tiếp nhận 

FDI là sự hợp tác chiến lược giữa nhà đầu tư nước ngoài và quốc gia tiếp nhận với mục tiêu đôi bên cùng có lợi, cụ thể. 

• Đối với nhà đầu tư nước ngoài: FDI là cơ hội mở rộng thị trường, tận dụng nguồn lực địa phương như lao động, tài nguyên hoặc ưu đãi thuế 
• Đối với quốc gia tiếp nhận: FDI giúp tăng cường vốn đầu tư, chuyển giao công nghệ, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 

FDI là một hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu đôi bên cùng có lợi 

1.3 Vốn đầu tư FDI là gì?  

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là hình thức đầu tư quốc tế trong đó một nhà đầu tư từ một quốc gia (nước chủ đầu tư) đưa vốn và các tài sản khác vào một quốc gia khác (nước nhận đầu tư) để có được quyền sở hữu, kiểm soát hoặc tham gia quản lý một doanh nghiệp hoặc dự án tại nước nhận đầu tư.  

FDI thường liên quan đến việc thành lập cơ sở sản xuất, kinh doanh mới hoặc mua lại các doanh nghiệp hiện có, với mục đích đạt được lợi ích lâu dài thông qua việc tham gia quản lý và kiểm soát doanh nghiệp.  

1.4 Các hình thức đầu tư FDI 

Có 3 hình thức đầu tư FDI phổ biến hiện nay:  

• Thành lập tổ chức kinh tế 100% vốn nước ngoài: Nhà đầu tư nước ngoài thành lập một doanh nghiệp hoàn toàn thuộc sở hữu của họ tại nước nhận đầu tư. Ví dụ: Công ty Samsung (Hàn Quốc) thành lập nhà máy sản xuất điện tử tại Việt Nam, nơi Samsung sở hữu 100% vốn 
• Mua cổ phần hoặc sáp nhập doanh nghiệp: Nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần hoặc sáp nhập với một doanh nghiệp hiện có tại nước nhận đầu tư. Ví dụ: Công ty Unilever (Anh) mua lại cổ phần của một công ty sản xuất hàng tiêu dùng tại Indonesia để mở rộng thị trường 
• Hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC): Hình thức hợp tác giữa nhà đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp trong nước để thực hiện dự án kinh doanh chung. Ví dụ: Công ty ô tô Toyota (Nhật Bản) và công ty ô tô địa phương tại Thái Lan thành lập một liên doanh để sản xuất xe ô tô. 

2. Đặc điểm của FDI 

FDI mang nhiều đặc điểm riêng biệt, thể hiện qua mục đích, cách thức hoạt động và giá trị kinh tế mà hình thức này mang lại. Dưới đây là các đặc điểm chính: 

2.1. Mục đích lợi nhuận và thu nhập kinh doanh 

FDI được ra đời nhằm tạo lợi nhuận bền vững và mở rộng thị trường quốc tế thông qua khai thác lợi thế về chi phí, tài nguyên hoặc thị trường tiêu dùng tại quốc gia tiếp nhận. Nhà đầu tư thường nhắm đến các nước có chi phí lao động thấp và tài nguyên dồi dào để tối ưu hóa chi phí, tăng lợi nhuận. 

2.2. Sự tham gia quản lý và kiểm soát của nhà đầu tư nước ngoài 

Nhà đầu tư FDI tham gia trực tiếp vào các quyết định chiến lược để duy trì kiểm soát và đảm bảo doanh nghiệp hoạt động theo mục tiêu. Họ thường cử chuyên gia hoặc bổ nhiệm ban quản lý để giám sát và vận hành tại quốc gia tiếp nhận, đảm bảo hiệu quả hoạt động của công ty tại quốc gia này. 

Các nhà đầu tư FDI thường tham gia trực tiếp vào các chiến lược tại quốc gia đầu tư 

2.3. Chuyển giao công nghệ và kỹ thuật 

Về nguyên tắc, khi tiến hành FDI, các doanh nghiệp phải mang theo công nghệ hiện đại, kỹ thuật tiên tiến và các chương trình đào tạo sang nước tiếp nhận. Điều này sẽ giúp nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng lao động tại quốc gia nhận đầu tư; nhờ đó, không chỉ cải thiện hiệu quả kinh tế mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững trong dài hạn. 

3. Các hình thức FDI phổ biến hiện nay 

3.1. FDI theo chiều ngang (Horizontal FDI) 

FDI theo chiều ngang là hình thức đầu tư trong đó nhà đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất hoặc kinh doanh sang quốc gia khác nhưng vẫn giữ nguyên lĩnh vực kinh doanh ban đầu. Vì vậy, FDI theo chiều ngang thường nhằm khai thác thị trường tiêu dùng nội địa hoặc giảm chi phí vận hành. 

Ví dụ về FDI theo chiều ngang: Một thương hiệu đồ uống Mỹ xây nhà máy tại Việt Nam để phục vụ thị trường trong chính nước Việt Nam. 

FDI theo chiều ngang là hình thức đầu tư phổ biến nhất 

3.2. FDI theo chiều dọc (Vertical FDI) 

FDI theo chiều dọc - Vertical FDI sẽ tập trung đầu tư vào các khâu khác nhau trong chuỗi giá trị sản xuất của doanh nghiệp. Mục đích của hình thức này là tối ưu hóa chuỗi cung ứng hoặc tận dụng lợi thế chi phí của từng khâu tại từng địa phương được lựa chọn. 

Ví dụ về FDI theo chiều dọc: Tập đoàn Toyota đầu tư xây dựng nhà máy lắp ráp ô tô tại Việt Nam, trong khi các linh kiện được sản xuất tại Nhật Bản và các quốc gia khác (không phải ở Việt Nam). Bằng cách sử dụng FDI, Toyota có thể tối ưu hóa chi phí vận chuyển và sản xuất; đồng thời, tận dụng chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam. 

3.3. FDI tập trung 

FDI tập trung là hình thức đầu tư vào những lĩnh vực mới không liên quan đến hoạt động kinh doanh cốt lõi của nhà đầu tư. FDI tập trung thường nhằm đa dạng hóa danh mục đầu tư và giảm thiểu rủi ro tài chính. 

Ví dụ về FDI tập trung: Một tập đoàn dầu khí từ Trung Đông đầu tư vào ngành khách sạn và du lịch tại Việt Nam để mở rộng kinh doanh sang lĩnh vực dịch vụ. Việc mở rộng vào lĩnh vực mới giúp doanh nghiệp không phụ thuộc hoàn toàn vào ngành cốt lõi, giảm nguy cơ rủi ro tài chính khi ngành chính gặp biến động. 

4. Phân biệt FDI và FII 

Để phân biệt giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII), bạn cần xem xét các đặc điểm chính của từng loại hình đầu tư. Dưới đây là bảng so sánh giữa FDI và FII: 

 Nhìn chung, FDI tập trung vào việc kiểm soát và quản lý doanh nghiệp, trong khi FII tập trung vào việc đầu tư vào các tài sản tài chính để kiếm lợi nhuận mà không tham gia vào quản lý doanh nghiệp. 

5. Vai trò của FDI đối với nền kinh tế 

5.1. Bổ sung nguồn vốn phát triển kinh tế 

FDI mang đến dòng vốn lớn, hỗ trợ các dự án đầu tư vào cơ sở hạ tầng, phát triển khu công nghiệp và nâng cấp các lĩnh vực chiến lược. Ví dụ, dòng vốn từ các doanh nghiệp FDI đã giúp Việt Nam xây dựng nhiều khu công nghiệp hiện đại tại Bắc Ninh, Bình Dương, tạo nền tảng cho sản xuất công nghiệp. 

FDI giúp bổ sung nguồn vốn cho quốc gia để phát triển kinh tế 

5.2. Tạo ra nguồn thuế trực tiếp 

Doanh nghiệp FDI nộp các loại thuế lớn như thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế xuất nhập khẩu, tạo nguồn thu quan trọng cho ngân sách quốc gia. Ví dụ, các tập đoàn điện tử nước ngoài tại Việt Nam đóng góp hàng tỷ USD thuế mỗi năm. 

5.3. Chuyển giao công nghệ và nâng cao kỹ năng lao động 

FDI giúp quốc gia tiếp nhận tiếp cận các công nghệ hiện đại và cải thiện kỹ năng lao động thông qua các chương trình đào tạo. Các doanh nghiệp lớn đã đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ cao và góp phần đào tạo một đội ngũ kỹ sư và công nhân kỹ thuật tay nghề cao tại Việt Nam. 

5.4. Tạo việc làm cho người dân 

FDI trực tiếp tạo ra hàng triệu việc làm cho người lao động, từ các công việc phổ thông đến các vị trí kỹ thuật cao. Chẳng hạn, các dự án của các tập đoàn công nghệ lớn khi tiến vào thị trường Việt Nam đã tạo hơn 100.000 việc làm trực tiếp; đồng thời, thúc đẩy hàng nghìn doanh nghiệp nội địa tham gia vào chuỗi cung ứng. 

FDI trực tiếp tạo ra việc làm cho người lao động tại quốc gia đầu tư 

5.5. Tăng cường thương mại quốc tế 

Nhờ FDI, nhiều sản phẩm từ quốc gia tiếp nhận được xuất khẩu sang các thị trường quốc tế thông qua các mạng lưới phân phối toàn cầu. Ví dụ, Việt Nam đã trở thành trung tâm sản xuất các sản phẩm điện tử xuất khẩu lớn nhờ FDI của các doanh nghiệp lớn trong ngành. 

6. Thực trạng FDI tại Việt Nam  

6.1. Tổng quan về tình hình thu hút FDI trong những năm gần đây 

Trong những năm gần đây, Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài nhờ vào chính trị ổn định, chi phí lao động cạnh tranh và chính sách mở cửa kinh tế. Theo báo cáo từ Tổng cục Thống kê, tính đến hết tháng 10/2024, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt 27,26 tỷ USD, tăng 1,9% so với cùng kỳ năm 2023, tập trung vào các lĩnh vực chế biến, chế tạo và bất động sản. 

Việt Nam tiếp tục trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong năm 2024-2025 

6.2. Các lĩnh vực và quốc gia đầu tư chính 

Các dòng vốn FDI đổ vào Việt Nam tập trung từ những lĩnh vực và quốc gia có lợi thế cạnh tranh, góp phần định hình chiến lược phát triển kinh tế dài hạn. 

• Lĩnh vực sản xuất: Dẫn đầu về thu hút vốn FDI, đóng vai trò là động lực chính cho tăng trưởng công nghiệp, với sự tham gia mạnh mẽ của các tập đoàn 
• Bất động sản: Đứng thứ hai, thu hút nhiều nhà đầu tư lớn từ Singapore và nhiều quốc gia khác, tập trung vào phát triển các khu đô thị và trung tâm thương mại hiện đại 
• Năng lượng tái tạo: Tiếp tục ghi nhận sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư châu Âu, đặc biệt là các dự án điện gió và điện mặt trời, nhằm đáp ứng nhu cầu năng lượng bền vững. 

6.3. Những thách thức và cơ hội trong việc thu hút FDI 

Mặc dù Việt Nam đã đạt được một số thành tựu trong thu hút FDI, vẫn còn những thách thức cần giải quyết để duy trì sức hấp dẫn với các nhà đầu tư. Đồng thời, nhiều cơ hội mới cũng đang xuất hiện nhờ các yếu tố thuận lợi từ cả trong nước và quốc tế, cụ thể: 

Thách thức: 

• Cơ sở hạ tầng tại một số địa phương chưa đáp ứng được tiêu chuẩn của các dự án quy mô lớn 
• Thủ tục hành chính còn phức tạp, gây mất thời gian và chi phí cho nhà đầu tư 
• Dư địa chính sách tiền tệ của Việt Nam hiện có nhiều hạn chế. 

Cơ hội: 

• Các hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP và EVFTA giúp Việt Nam có điều kiện thuận lợi hơn để thu hút đầu tư và phát triển xuất khẩu 
• Môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, chính trị an toàn là yếu tố thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư nước ngoài 
• Chính phủ Việt Nam liên tục cải cách thủ tục, ưu đãi thuế và triển khai chính sách khuyến khích đầu tư vào công nghệ cao, năng lượng tái tạo và đổi mới sáng tạo. 

Việt Nam cần đưa ra các đề xuất để giúp thu hút các nhà đầu tư nhiều hơn 

Để tận dụng hiệu quả FDI, Việt Nam cần tiếp tục cải cách môi trường đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính và phát triển hạ tầng, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghiệp, công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về FDI là gì, đặc điểm và bản chất của FDI. 

Theo dõi ngay những cập nhật mới nhất tại trang Cẩm nang Tài chính số Toàn diện của Home Credit về mẹo quản lý tài chính hiệu quả nhé! 

-------  

Home Credit - Tài chính số toàn diện   

Home Credit, tập đoàn toàn chính tiêu dùng toàn cầu, tiên phong gia nhập thị trường Việt Nam năm 2008 và hiện là một trong những công ty tài chính số hàng đầu, với khoảng 6000 nhân viên đã và đang phục vụ 16 triệu khách hàng trên cả nước.   

Tìm hiểu thêm các sản phẩm nhà Home Credit:   

• Vay tiền mặt   
• Thẻ tín dụng  
• Vay trả góp xe máy   
• Vay trả góp điện tử, điện máy   
• Mua trước trả sau - Home PayLater   
• Sản phẩm bảo hiểm   

Hoặc liên hệ với chúng tôi qua:   

• Fanpage: https://www.facebook.com/homecreditvn   
• Trung tâm Dịch vụ Khách hàng: Tầng G, Tòa nhà Phụ Nữ, số 20 Nguyễn Đăng Giai, Phường Thảo Điền, Thành phố Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh  

Hotline tư vấn: 

• Sản phẩm thẻ và Home PayLater: 1900 633 999 
• Sản phẩm khác: 1900 633 633